به مجموعه ای هماهنگ از برنامه ها که کنترل و هماهنگی فعالیت های سخت افزاری رایانه و هدایت و پردازش داده ها را بر عهده دارد، نرم افزار گفته می شود. هر برنامه، به عنوان مجموعه ای از دستورالعمل ها، به وسیله ی رایانه اجرا می شود و بر اساس آن، رایانه هدف مشخصی را دنبال می کند. در حقیقت، کاربر و رایانه از طریق نرم افزار ها با هم ارتباط برقرار میکنند.
در حالت کلی، نرم افزارها به دو گروه اصلی تقسیم میشوند. این دو گروه عبارت اند از: نرم افزار های سیستمی ونرم افزارهای کاربردی.
نرم افزارهای سیستمی
نرم افزار های سیستمی با سیستم سخت افزاری رایانه (بخش هایی مثل واحدهای ورودی و خروجی و پردازنده ی مرکزی) ارتباط مستقیم دارند و عملیات مربوطه از طریق این نرم افزار ها هدایت و کنترل میشوند.
نرم افزارهای سیستمی به چند گروه تقسیم میشوند که عبارت اند از: برنامه های راه انداز، سیستم عامل ها،مترجم های زبان های برنامه نویسی و برنامه های کمکی.
برنامه های راه انداز
وقتی سیستم رایانه ی روشن می شود و کارش را شروع می کند، برنامه های اولیه روی سخت افزار آن اجرا می شود تا رایانه را برای اجرای عملیات آماده کند. یکی از این برنامه ها، به برنامه ی عیب یاب معروف است که قسمت های اصلی رایانه از قبیل حافظه، پردازنده مرکزی و قسمت های دیگر را آزمایش می کند. اگر اشکالی در بخش های اصلی رایانه باشد، به وسیله ی این برنامه اطلاع داده می شود (به این مرحله، خود آزمایی زمان روشن شدن هم می گویند.)
پس از این مرحله، برنامه ای به نام BIOS به حافظه اصلی کپی می شود. فراهم کردن امکان انجام عملیات اصلی ورودی و خروجی بر عهده ی این برنامه است. در اخرین مرحله، بخش های اصلی سیستم عامل از حافظه جانبی به حافظه اصلی آورده می شود. این یخش، کنترل رایانه را به دست می گیرد و تا زمانی که رایانه روشن است در حافظه اصلی باقی می ماند. قسمت های دیگر سیستم عامل، در صورت نیاز توسط این بخش به حافظه اصلی منتقل می شود.
سیستم عامل ها
برنامه های کاربردی
گفتیم که پردازنده ی مرکزی به منزله ی رایانه است. سیستم عامل هم تمام فعالیت های نرم افزاری و سخت افزاری رایانه را هدایت می کند. جایگاه سیستم عامل در مقایسه با سایر نرم افزارها در شکل 2-6 آ ورده شده است.
مدیریت منابع سیستم، یکی از وظایفه های مهم سیستم عامل هاست که بر اساس آن، واحد پردازنده مرکزی، حافظه ها و واحد های ورودی و خروجی کنترل می شوند. زمان بندی وقتCPU و تقسیم زمان آن بین چند برنامه هم از وظایف سیستم عامل است. برای این که کاربر به راحتی بتواند برنامه ها را اجرا کند، محیطی به نام رابط در سیستم عامل ها تعبیه میشود. امروزه، رابط های گرافیکی (GUI) محبوبیت زیادی دارند. در این محیط ها، کاربرمی تواند با شیی های گرافیکی ای مثل تصویر ها و منو ها و استفاده از ماوس، برنامه ها را به راحتی اجرا کند. در ارتباط با وظایف سیستم عامل مطالب کلی در کتاب سیستم عامل آورده شده است.
مترجم های زبان های برنامه نویسی
رایانه ها فقط کد های متشکل از صفرو یک را می فهمند و به همین جهت، همه ی داده ها و دستور العمل ها باید به زبان قابل فهم برای ماشین تبدیل شوند. مترجم زبان، نرم افزاری است که برنامه های نوشته شده با یک زبان خاص برنامه نویسی را به زبان قابل فهم برای ماشین تبدیل میکند.
زبان های برنامه نویسی به سه گروه کلی ربان های سطح پایین و زبان های سطح میانی و زبان های سطح بالا تقسیم می شوند.
الف) زبان های سطح پایین
زبان های سطح پایین به زبان سخت افزار رایانه نزدیک تر هستند تا به زبان انسان و به همین دلیل، فهم این زبان ها برای انسان دشوار است. زبان ماشین و زبان اسمبلی از زبان های سطح پایین به حساب می آیند. در زبان ماشین فقط از صفر و یک استفاده می شود و به همین دلیل درک آن برای انسان مشکل است؛ اما برای اجرا به وسیله ی ماشین ایده آل می باشد. مثلا:
1101 0110 0100
محل عدد دوم محل عدد اول و حاصل جمع دستور العمل
در زبان اسمبلی، به خاطر استفاده از نماد ها، برنامه نویسی تا حدودی آسان تر است.
دستور اسمبلی جمع دو عدد، چیزی مثل نمونه زیر است:
ADD A, B
محل عدد دوم محل عدد اول و حاصل جمع دستورالعمل
ب) زبان های سطح میانی
با توجه به آنکه کار با زبان های سطح پایین برای انسان دشوار است سعی شده تا زبانی به وجود آید که به زبان انسان نزدیکتر باشد.اما اجرای آن به وسیله ی رایانه هم سریع تر باشد. زبان C نمونه ای از این نوع زبان هاست.
ج) زبان های سطح بالا
زبان های سطح بالا به زبان انسان بسیار نزدیک هستند و به همین دلیل، باید به وسیله ی کامپایلرها و مفسرهاکه نوعی مترجم زبان هستند، به زبان ماشین تبدیل شوند. برنامه های مفسر فوراً شروع به فعالیت میکنند بدون اینکه تأخیرهای ذاتی عمل کامپایل را داشته باشند. از نمونه زبان های سطح بالا می توان ویژوال بیسیک را نام برد.
برنامه های کمکی
برنامه های کمکی، نرم افزارهایی هستند که عملیات مربوط به استفاده از رایانه را ساده تر می کنند و در مدیریت بهتر سیستم به ماربران کمک می کنند. برخی از این برنامه های کمکی تحت عنوان بستته های نرم افزاری در بازار عرضه می شوند.
نرم افزارهای ویروس یابی، فشرده سازی و مدیریت حافظه و دیسک، نمونه هایی از برنامه های کمکی هستند.
نرم افزارهای کاربردی
نرم افزارهای کاربردی برای انجام امور خاص، طراحی و تولید شده اند. برخی از این نرم افزارها برای انجام کار های گرافیکی، تولید صفحات وب، آموزش و مدیریت پروژه ها استفاده می شوند و بعضی هم مثل واژه پرداز ها، صفحات گسترده، بانک های اطلاعاتی و برنامه های ارایه ی گرافیکی، کاربرد های بسیار گسترده ای دارند.
دسته ای دیگر از نرم افزارهای کاربردی برای انجام امور مالی، انبارداری، حساب داری، تعمیرات، تولید و سایر امور دیگر طراحی و تهیه شده اند. این نرم افزارهای کاربردی به وسیله ی سازمان تهیه می شوند یا به صورت آماده از شرکت های رایانه ای تأمین شده و منطبق با نیازهای سازمان می گردند.
ارسال نظر برای این مطلب
درباره ما
برق انقلابی ترین رشته ی جهان
اطلاعات کاربری
لینک دوستان
آمار سایت